Πόνος
Ο πόνος ορίζεται από τη Διεθνή Ένωση για τη Μελέτη του Πόνου, ως μία δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που σχετίζεται με πραγματική και πιθανή βλάβη των ιστών ή περιγράφεται με όρους τέτοιας βλάβης.
Γιατί βιώνουμε πόνο;
Ο πόνος είναι ένα από τα σημαντικά συστήματα συναγερμού του σώματος, σχεδιασμένο για να μας προστατεύει και μας προειδοποιεί ότι απειλούμεθα. Όταν ένα άτομο βιώνει πόνο, μία από τις φυσικές αντιδράσεις είναι το άτομο να δώσει προσοχή από που προέρχεται ο πόνος και να ανακαλύψει τι προκαλεί τον πόνο και την απειλή.
Οξύς πόνος
Ο οξύς πόνος εμφανίζεται συνήθως όταν έχει πληγωθεί το σώμα μας ή κινδυνεύει να τραυματιστεί π.χ ένα διάστρεμμα στον αστράγαλο ή μια κατάσταση όπως σκωληκοειδίτιδα. Ο οξύς πόνος αρχικά μας προστατεύει. Η εμπειρία του οξέος πόνου έχει σχεδιαστεί για να μας βοηθήσει να σταματήσουμε να τραυματίζουμε τον εαυτό μας και να μας προειδοποιήσει για σοβαρότερη βλάβη. Επιπλέον επιτρέπει στο σώμα να επισκευάσει την τραυματισμένη περιοχή και ανακάμψει. Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο οξύς πόνος γίνεται εύκολα κατανοητός. Οι περισσότεροι από εμάς είχαμε πολλές εμπειρίες πόνου, από την παιδική μας ηλικία (π.χ. γρατζουνιές, χτυπήματα, σπασμένα οστά) και στην εφηβεία (πόνους περιόδου για τις νεαρές γυναίκες). Η μνήμη του πόνου μετά από τραυματισμό ή ασθένεια είναι ένα σημαντικό μέρος της μάθησης μας. Εάν π.χ τοποθετήσουμε το χέρι μας σε μια καυτή πλάκα θα καεί. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνουμε να αποφεύγουμε να αγγίζουμε μια εστία.
Για το σώμα αυτή η εμπειρία μνήμης και μάθησης έχει μια σημαντική προστατευτική λειτουργία.
Χρόνιος πόνος
Στον χρόνιο ή επίμονο πόνο, η σωματική βλάβη όπως διάστρεμμα στον αστράγαλο ή σκωληκοειδίτιδα έχει μερικώς ή πλήρως επουλωθεί αλλά ο πόνος επιμένει. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να είναι ακόμα χειρότερος από ότι ήταν αρχικά. Ο χρόνιος πόνος ορίζεται ως πόνος που συνεχίζεται μετά την επούλωση ενός τραυματισμού ή μετά την πάθηση μιας ασθένειας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν υπάρχει σαφής αρχικός τραυματισμός στην ασθένεια, για παράδειγμα ινομυαλγία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο πόνος δεν είναι πραγματικός!
Όταν αντιμετωπίζουμε οξύ πόνο, το πρόβλημα συνήθως σχετίζεται με τοπικό τραυματισμό ιστού ή βλάβη. Ωστόσο, με χρόνιο πόνο, το πρόβλημα συχνά σχετίζεται λιγότερο με τους τοπικούς ιστούς και περιλαμβάνει ένα ευρύτερο συστημικό πρόβλημα.
Στον οξύ πόνο οι περισσότεροι από τους υποδοχείς τείνουν να είναι πιο τοπικοί στο σημείο οποιασδήποτε λοίμωξης, φλεγμονής ή τραυματισμού. Τα συστήματα του σώματος έχουν σχεδιαστεί για να αναγνωρίζουν τον τραυματισμό ή τη βλάβη και να συντονίζουν το μυαλό και το σώμα για να ευνοούν την ανάρρωση. Στο χρόνιο πόνο, τα πράγματα αλλάζουν· Υπάρχει αυξανόμενη συμμετοχή από άλλα συστήματα του σώματος, για παράδειγμα το ανοσοποιητικό σύστημα, το ορμονικό σύστημα, το ενδοκρινικό σύστημα. Αλλαγές συμβαίνουν και στον τρόπο με τον οποίο το νευρικό σύστημα ερμηνεύει τον πόνο και άλλες φυσιολογικές πληροφορίες. Πράγματα που μπορεί να προκαλέσουν πόνο κανονικά, μπορεί να προκαλέσουν πολύ περισσότερο πόνο και πράγματα που συνήθως δεν βλάπτουν π.χ. κανονική καθημερινή κίνηση και δραστηριότητα μπορεί πραγματικά να είναι επώδυνη. Αυτό συμβαίνει επειδή το νευρικό σύστημα δεν είναι ενσύρματο αλλά πλαστικό και οι αλλαγές οφείλονται στη νευροπλαστικότητα του νευρικού συστήματος και σε άλλα συστήματα, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού και του ενδοκρινικού συστήματος. Αυτές είναι νευροπλαστικές αλλαγές στο νευρικό σύστημα συμβάλλουν στο συνεχιζόμενο πόνο ενώ η θεραπεία και διαχείριση του οξέος πόνου μπορεί να εστιάζεται περισσότερο στον άμεσο τραυματισμό των ιστών ή στην ασθένεια αρχικά. Η θεραπεία και η αντιμετώπιση ενός ατόμου με πρόβλημα χρόνου πόνου πρέπει επίσης να αντιμετωπίζει ευρύτερα συστήματα σώματος και νου. Π.χ ανοσοποιητικό, νευρικό, ορμονικό, συμπεριφορική και συναισθηματική συνεισφορά στον πόνο.
Γιατί είναι ο πόνος πρόβλημα;
Το νευρικό μας σύστημα έχει σχεδιαστεί για να μαθαίνει. Αυτή η ικανότητα αντικατοπτρίζει τη δυναμική και πλαστική φύση του νευρικού συστήματος. Δεν είναι ενσύρματο αλλά ικανό για συνεχή αλλαγή. Η λειτουργία αυτή είναι γνωστή ως νευροπλαστικότητα. Μερικές φορές αυτές οι αλλαγές σημαίνουν ότι ο πόνος μπορεί να επιμείνει αν και ο αρχικός τραυματισμός έχει επουλωθεί. Αυτό συμβαίνει όταν ο πόνος γίνεται πρόβλημα, ειδικά όταν ο πόνος αρχίζει να επηρεάζει την καθημερινότητα, τον τρόπο σκέψης, αισθήσεις, δράσεις και αλληλεπιδράσεις με την οικογένεια, τους φίλους και τους άλλους.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να βοηθηθούμε στον πόνο, αν και δεν υπάρχει θεραπεία για τον πόνο. Ο πόνος όταν επιμένει είναι πολύπλοκος και οι διαφορετικοί παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στον πόνο είναι διαφορετικοί από εκείνους που επηρεάζουν άλλους.
Αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό είναι να καταλάβουμε ποιος είναι ο συγκεκριμένος συνδυασμός παραγόντων και στη συνέχεια να συμβουλευτούμε έναν επαγγελματία υγείας για να μας καθοδηγήσει και να σχεδιάσουμε μια λύση για το πως θα αντιμετωπίσουμε το μυοσκελετικό πόνο.
Με την υποστήριξη του επαγγελματία υγείας μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα τον πόνο μας.
